سروصدای بچهها تا بیرون مسجد میآید. معلوم است که هم تعدادشان زیاد است و هم دارند از موقعیتی که در آن هستند، نهایت لذت را میبرند. لحظه ورود به مسجد تعداد زیاد کفشهای کودکانه نظرم را جلب میکند و همین که وارد میشوم، میفهمم که این مسجد ویژگیهای قابلتوجهی دارد.
تکیه بزرگ علیاکبریهای محله بالاخیابان مسجد نوساز، اما تاریخدار است که جلسات قرآنی آن بسیاربا قدمت است. در شبهای ماه مبارک رمضان در این مکان برنامههایی اجرا میشود که بیشترین مخاطبانش کودکان و نوجوانان دختر و پسر هستند؛ مشتاقانی که میآیند تا در فضایی معنوی و شاد آیهآیه از جام قرآن سر بکشند و سیراب شوند.
اکبر عبدی عضو هیئتامنای مسجد علیاکبریهاست. او متولد سال۱۳۳۶ و از قدیمیهای محله و مسجد محسوب میشود. بهگفته او، مؤسس این جلسه قرآن فردی بهنام حاجآقا ابطحی، معروف به حاجی قالبتراش، بوده که با وجود اینکه روحانی و معمم بوده، قالب پای مصنوعی تولید میکرده است.
عبدی میگوید: پدرم که متولد سال۱۲۹۸ بود. از بزرگترها شنیده بوداین جلسه قرآن در سال۱۲۹۸ تأسیس شده و در طول سال هر شب برپا بوده است. هنوز به سن مدرسه نرسیده بودم که قرآن را در محضر آقای ابطحی یاد گرفتم، بهطوریکه در همان سن به درجهای رسیدم که در صورت غیبت و تأخیر استاد باید جای او مینشستم. البته بچه بودم و خجالت میکشیدم.
بهگفته او، رفتهرفته تعداد بچهها در این جلسات بیشتر از بزرگترها شد، یکی از دلایلش هم اخلاق خوب ابطحی و دلسوزی و خلوص او در آموزش قرآن به بچهها بود. او این کار را بدون هیچ منفعت شخصی انجام میداد و واقعا هم نتیجهبخش بود. حالا هم بعد از گذشت این همه سال، جلسه عملا دست بچههاست و کودکان و نوجوانان اصلیترین اعضای این جلسه قرآن هستند.
محمدرضا عبدی، پسر اکبرآقا، عضو هیئتامنای مسجد و مسئول فرهنگی پایگاه است.
او درباره چگونگی جذب کودکان، آنهم در روزهایی که بهدلیل طرح نوسازی، این محدوده جمعیت زیادی را از دست داده است، چنین میگوید: ایجاد جذابیت در مباحث قرآنی و آموزش آن به کودکان یکی از مهمترین مسائل و ارکان آموزش قرآن است، آنهم در زمانهای که شرایط بر علیه ماست؛ رسانهها، فضایمجازی، جامعه و حتی صداوسیما همه بهنوعی دارای جذابیتهای بیشتری برای جلب توجه کودکان هستند. جلسات قرآن سالهاست که در این مسجد دایر است و با وجود تعطیلیهای موقت دوباره به رونق آمده است، اما از ماه رمضان سال گذشته ایدههای جدیدتری را به کار بستیم و با تمرکز بر مخاطب کودک و نوجوان کار را آغاز کردیم.
با آشنایی دو تن از هنرمندان این حوزه (عموجعفری و آقاباریکلا) جلسات را بهسمت اجرای نمایشهای جذاب و هیجانانگیز و طنزگونه پیش بردیم و در کنار آموزش قرآن به آموزش احکام، اصول اعتقادی و اخلاقیات در قالب این نمایشها روی آوردیم.
او میافزاید: سال گذشته مدارس پسرانه صابری و نصیرزاده و برای دختران نیز مدرسه سزاوار رحمت و تربیت بهصورت آزمایشی انتخاب شدند و با اجرای نمایش در این مدارس بهنوعی طرح را معرفی و اجرا کردیم. امسال هم با تبلیغات میدانی و چاپ پوستر این برنامه را به اطلاع افراد بیشتری رساندیم. استقبال بهحدی بود که باعث تعجب خودمان شد.
طبق گفتههای او در شبهای اول متوجه میشوند که یک قاری برای این تعداد از بچهها جوابگو نیست. در نتیجه بلافاصله قاریان بیشتری دعوت میشوند. در این شبها بهصورت میانگین شبی ۲۵۰قرآنآموز دختر و پسر در جلسه شرکت میکنند.
بهگفته محمدرضا عبدی، در ماه رمضان امسال برای غنیترکردن محتوای جلسات و با تأکید بر اینکه ماه رمضان ماه امیرالمؤمنین علی (ع) است، برنامهای تدوین شده است بدین صورت که فضایل خاص حضرتعلی (ع) را نام میبرند و درباره آن به شرح و تفسیر آیات و روایات مربوط در قالب نمایش و داستان میپردازند.
این جلسات صرفا برای آموزش قرآن نیست بلکه همه مهارتهای زندگی و اموری که برای زندگی فردی و اجتماعی لازم است را میآموزند
بعد از تمامشدن جلسه با هدف تثبیت مطالب در ذهن مخاطبان، برگههایی بین بچهها توزیع میشود که حاوی آیه یا حدیث مربوط به هرشب است و بچههای کوچکتر باید آنچه را که از مطالب آموختهاند، در قالب نقاشی به تصویر بکشند. نوجوانان نیز باید خلاصهای از مطالب را یادداشت کنند. از سال گذشته بنا شده است که این جلسات بعد از ماه مبارک هر هفته شبهای جمعه دایر شود.
در بین قرآنآموزان افرادی از کشورهای افغانستان و پاکستان بودند که سالها از عضویتشان در این جلسات میگذرد.
زهرا مطهری حافظ پانزده جزء است و بیش از شش سال عضو این جلسه قرآن است. او در توصیف فضای معنوی مسجد میگوید: وقتی با همسنوسالهای خودمان در جمعی هستیم که علایق مشترک داریم، تجربه بسیار دلپذیری است. علاوه بر اینکه استادان نیز باتوجهبه روحیات ما رفتار میکنند و فضای کلاسها صمیمانه و گرم و موردپسند ماست. همین است که باعث پیشرفت ما در آموزش و در کنار آن ایجاد آرامش روحی و روانی میشود.
سیدمحمدمهدی هاشمی، قاری و حافظ قرآن که خودش را از خدمتکاران این مسجد معرفی میکند، در توصیف تغییرات اخلاقیاش قبل از انس با قرآن و بعد از آن میگوید که قبلا آدمی عصبانی و اهل دعوا بوده، اما حالا خیلی خوشاخلاق شده است و میتواند با چند صلوات خودش را کنترل کند. بهقول خودش حالا اخلاق مسجدی دارد.
مهین احمدی، مربی قرآن پایگاه، تأکید میکند که این جلسات صرفا برای آموزش قرآن نیست، بلکه نوجوانان در خلال فعالیتهایی که انجام میدهند، همه مهارتهای زندگی و اموری را که برای زندگی فردی و اجتماعی آنها لازم است، میآموزند. آنها از قرآن درس زندگی میگیرند و آماده میشوند برای یک زندگی اجتماعی سالم که حاصل انس با قرآن کریم است.
* این گزارش پنجشنبه ۱۶ فروردینماه ۱۴۰۳ در شماره ۵۴۲ شهرآرامحله منطقه ثامن چاپ شده است.